پیش از شروع هر فعالیت وارداتی یا صادراتی، دریافت مجوزهای قانونی لازم از مراحل حیاتی و ضروری است. مهمترین سامانه برای دریافت این مجوزها، سامانه جامع تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) است که فرآیند ثبتنام، پرداخت هزینهها و صدور مجوز در آن انجام میشود. قوانین و جزئیات مربوط به مجوز واردات و صادرات نیز در قانون مقررات صادرات و واردات و آییننامه اجرایی آن ذکر شده است.
از آنجا که واردات و صادرات نیازمند اخذ چندین مجوز و طی مراحل اداری خاصی است، آشنایی با روند و مدارک موردنیاز پیش از شروع کار ضروری است. در ادامه به بررسی کامل مجوز واردات، نحوه دریافت، مدارک لازم و مراحل صدور آن میپردازیم.
بررسی ممنوعیت یا مجاز بودن کالا
اولین گام در دریافت مجوز واردات، بررسی وضعیت کالاست. برای این کار باید با استفاده از کد تعرفه (HS Code) در سایت NTSW.ir نوع کالا را استعلام کنید تا مشخص شود واردات آن مجاز است یا خیر.
بر اساس سیاستهای وزارت صمت، کالاها به چهار اولویت تقسیم میشوند:
اولویت اول: شامل کالاهای اساسی است که از ارز دولتی برای واردات آنها استفاده میشود.
اولویت دوم: کالاهایی هستند که مشمول ارز دولتی نیستند و باید از طریق ارز نیمایی یا ارز حاصل از صادرات وارد شوند.
اولویت سوم: واردات این کالاها تنها در صورت نداشتن مشابه داخلی و با استفاده از ارز حاصل از صادرات امکانپذیر است.
اولویت چهارم: کالاهایی که واردات آنها طبق سیاستهای وزارت صمت ممنوع است.
در صورت مجاز بودن کالا، وارد مرحله ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت میشوید.
مدارک لازم برای واردات کالا
برای واردات هر نوع کالا از کشورهای مختلف مانند چین، امارات، روسیه یا ترکیه، تهیه و ارائه مدارک زیر الزامی است:
کارت بازرگانی
پروفرما (پیشفاکتور)
فاکتور نهایی (Commercial Invoice)
پکینگ لیست (Packing List)
بارنامه حمل (Bill of Lading / Air Waybill)
قبض انبار
گواهی مبدأ (Certificate of Origin)
بیمهنامه حمل
مجوزهای قانونی از سازمانهای مرتبط (مانند وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی و ...)
همچنین آشنایی با اولویتبندی تعرفههای گمرکی برای واردات کالا اهمیت زیادی دارد، چرا که برخی تعرفهها از معافیت یا تسهیلات ارزی برخوردارند.
نحوه دریافت مجوز واردات و صادرات
برای دریافت مجوز، باید به سامانه جامع تجارت (NTSW) مراجعه کرده و پس از ثبتنام، مدارک لازم را بارگذاری و هزینهها را پرداخت کنید. شرایط اصلی برای دریافت مجوز واردات و صادرات شامل موارد زیر است:
داشتن کارت بازرگانی معتبر
ثبتنام و فعالسازی حساب کاربری در سامانه گمرک
عدم معامله با کشورهای ممنوعالمعامله
دارا بودن گواهی استاندارد برای کالاهای مشمول مقررات اجباری
اخذ مجوزهای لازم از سازمانهای تخصصی مرتبط با نوع کالا
همچنین میتوانید از طریق سامانه ایرانکد (irancode.ir) جهت عضویت و دریافت کد شناسایی کالا اقدام کنید.
مراحل اخذ مجوز واردات کالا
۱. ثبت سفارش کالا
در صورتی که کالای شما ممنوعیت واردات نداشته باشد، ابتدا باید پیشفاکتور کالا را در سامانه جامع تجارت ثبت کنید. سپس اطلاعات مربوط به ارزش، وزن، تعداد و نوع کالا را درج و پرونده را برای کارشناس ارسال نمایید.
۲. اخذ مجوزهای تخصصی
در این مرحله، با توجه به نوع کالا، مجوزهای لازم از سازمانهای مرتبط (مانند وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، بهداشت و...) باید دریافت شود.
۳. تأیید پرونده و پرداخت کارمزد
پس از بررسی کارشناسان، در صورت تأیید پرونده، باید کارمزد مربوطه را پرداخت کنید. میزان کارمزد طبق فرمول زیر محاسبه میشود:
ارزش کالا × نرخ ارز روز / 2000
۴. صدور شماره مجوز
بعد از پرداخت کارمزد، شماره مجوز هشترقمی صادر میشود که نشاندهنده تأیید نهایی مجوز واردات کالاست.
مدیریت عملیات ارزی
پس از صدور مجوز، نوبت به ثبت منشا ارز در بانک عامل میرسد. در این مرحله باید مدارک مربوط به کالا و مجوز بازرگانی را به بانک ارائه دهید تا نوع عملیات ارزی (در قبال صادرات یا ارز نیمایی) مشخص شود.
بانک پس از بررسی، گواهی آماری را در سامانه بانک مرکزی ثبت و سپس شماره حواله ارزی یا اعتبار اسنادی را صادر میکند. پس از اظهار کالا در گمرک و دریافت شناسه ارزش، کد رهگیری ۱۶ رقمی صادر میشود و در نهایت مجوز خروج کالا از گمرک صادر خواهد شد.
جمعبندی
اخذ مجوز واردات و صادرات فرآیندی چندمرحلهای است که نیاز به دقت، آشنایی با سامانهها و دانش مقررات بازرگانی دارد. عدم رعایت هر یک از مراحل یا نقص در مدارک میتواند باعث تأخیر یا حتی لغو مجوز شود.
در صورت نیاز به مشاوره در زمینه ثبت سفارش، دریافت مجوزهای قانونی، و پیگیری مراحل واردات کالا از چین یا سایر کشورها، تیم بازرگانی فرتاک میتواند شما را از ابتدا تا تحویل نهایی کالا همراهی کند.
